Niedoskonały zmysł przedsionkowy – gdy dziecko unika ruchu

Gdy dziecko unika ruchu – biegania, podskoków, wspinania się, czy zabaw na karuzeli – to nie znaczy, że jest bardziej przezorne od pozostałych maluchów. Powodem ostrożnego zachowania może być niepewność grawitacyjna lub nietolerancja ruchu.

W każdej grupie znajdzie się kilkoro dzieci bardziej zachowawczych od pozostałych, takich które obserwując innych, przekonują się, czy określone działanie jest bezpieczne, a dopiero potem wykonują daną czynność. Niektóre maluchy bez reszty poświęcają się malowaniu, pisaniu, szydełkowaniu, etc., ćwiczenia fizyczne uznając za stratę czasu. Są też dzieci, które zrobią wszystko, by aktywność fizyczną zredukować do minimum. Zachowują się tak nie dlatego, że zdecydowanie wolą prace manualne, ani dlatego, że na zajęciach policjant przestrzegał ich przed wchodzeniem na lód, czy odwiedzaniem niezabezpieczonych ruin. Te dzieci, a raczej ich zmysły nie są przygotowane na zmaganie się z grawitacją. Jeśli dziecko unika ruchu „bez powodu”, warto wziąć tę ostatnią możliwość pod uwagę.

Zaburzenia systemu przedsionkowego i propriocepcji

Niechęć do ruchu może być wynikiem dysfunkcji układu przedsionkowego oraz zmysłu propriocepcji. Zaburzony przepływ informacji sensorycznej w tych dwóch układach manifestuje się poprzez zaburzenia posturalne (podwrażliwość) lub zaburzenia modulacji sensorycznej (nadwrażliwość).

Objawy podwrażliwości – zaburzeń posturalnych to m.in.:

• zła podstawa podczas pisania i czytania,
• podpieranie głowy,
• gubienie liter, sylab oraz mylenie liter o podobnym kształcie (p, b, d),
• brak dominacji rąk (obie funkcjonują na podobnym poziomie sprawności),
• bardzo częste mylenie stron prawej i lewej,
• upadki, w tym upadki z krzesła ( a czasem również brak reakcji obronnej podczas upadku, np. balansowanie ciałem, czy wyciągnięcie rąk),
• kłopoty ze wspinaniem się, utrzymaniem równowagi,
• unikanie zabaw i gier zespołowych,
• kłopoty z łapaniem przedmiotów, np. piłki,
• przypadkowe niszczenie zabawek,
• przyciskanie łokci do żeber podczas pisania lub ściskanie kolan jako reakcja na zbyt niskie napięcie mięśniowe,
• dociskanie się np. do ściany, by poczuć opór,
• preferowanie dużej ilości ruchu, np. huśtania się, obrotów, podskoków, itd.,
• częsta irytacja, stres oraz brak samoakceptacji.

Objawy nadwrażliwości – niepewności grawitacyjnej to:

• wyjątkowym strachem przed wysokością,
• niechęć do pokonywania trudności związanych z ruchem i wysokością, np. wspinania się murki, zjeżdżalnie, drabinki, itp.,
• niepewność podczas jazdy ruchomymi schodami,
• niechęć do wirowania, np. na karuzeli, czy huśtania się,
• niechęć do turlania się, czołgania, przepychania lub leżenia na wznak,
• dążenie do ciągłej styczności stóp z podłożem,
• obawy przed jazdą samochodem, który gwałtownie lub ostro skręca,
• niezgrabne poruszanie się spowodowane błędną oceną odległości i brakiem wyczucia przestrzeni.

[vc_row][vc_column width=”1/4″]

Objawy nadwrażliwości – nietolerancji ruchu:

• niechęć do wykonywania nagłych, szybkich ruchów,
• niechęć do ruchów rotacyjnych (np. kręceniu się karuzeli),
• częste związki z chorobą lokomocyjną.

Reakcje dziecka z dysfunkcją układu przedsionkowego lub propriocepcji

Kiedy receptory układu przedsionkowego i proprioceptywnego funkcjonują nieprawidłowo, znika pewność co do położenia własnego ciała, czy stabilności podłoża. Znika też podstawowe poczucie bezpieczeństwa.

Dziecko unika ruchu, wybierając zajęcia statyczne, nie wywołujących ciągłego uczucia spadania, chwiania się, czy przewracania.

Ciągła, wzmożona aktywność receptorów układu przedsionkowego lub proprioceptywnego powoduje, że dziecko nie jest w stanie poradzić sobie z ilością bodźców. Jest więc poirytowane, a czasem wycofane i niepewne własnej wartości.

Co w takiej sytuacji mogą zrobić rodzice dla swojej pociechy? Z pewnością nie powinni zmuszać jej do aktywności ruchowej na siłę. Nie wolno też karcić dziecka za lenistwo lub niezdarność.

Ćwiczenia dla dzieci z zaburzeniami układu przedsionkowego i propriocepcji

Oto kilka ćwiczeń, które można wykonać z dzieckiem w warunkach domowych:

• obroty wokół własnej osi na stojąco i turlanie się po podłodze,
• skręty głowy na boki i pochylanie jej do przodu i do tyłu,
• skręty i pochylanie głowy w pozycji na czworaka,
• okręcanie się na fotelu obrotowym,
• kołysanie się całym ciałem na boki, w tył i w przód (ćwiczenia wykonywać w siadzie skrzyżnym, na stojąco lub na czworaka),
• huśtanie się w kocu lub kołderce obciążeniowej,
• ciągnięcie dziecka na kocu lub na kołdrze obciążeniowej,
• zawijanie dziecka w tzw. „naleśnik” z kołdry obciążeniowej,
• przeciąganie koca lub liny,
• siłowanie się, przeciskanie,
• podskoki na jednej nodze i obunóż,
• chodzenie na palcach,
• podskoki na piłce i trampolinie,
• masaż pleców wałkiem, piłkami, etc.

Podczas ćwiczeń należy obserwować dziecko i przerywać je, gdy widoczne jest zniechęcenie lub strach malucha. Nie można naciskać na dziecko, by wykonało karkołomne dla niego zadanie. Warto też zapewniać je o swojej gotowości do pomocy, podać dłoń, gdy tego potrzeba i chwalić nawet za drobne sukcesy.