Nawyk to nic innego jak powtarzająca się czynność, którą wykonujemy często bez udziału naszej świadomości. U najmłodszych takie nawykowe zachowania mogą mieć różną postać i przebieg. Może to być np. ssanie palca, nawykowe ruchy rytmiczne, obgryzanie paznokci, kurcze nawykowe i tiki, zgrzytanie zębami, a nawet spożywanie rzeczy niejadalnych.
Wśród nich chyba najczęściej występującym – zarówno wśród starszych dzieci, jak i niemowląt – jest wspomniane ssanie palca. Najczęściej pojawia się on u maluchów, które zbyt długo lub zbyt krótko korzystały z piersi matki lub butelki. Istnieją również przypuszczenia, że nawyk ssania może przechodzić z jednego pokolenia na następne. Kiedy pojawia się taki nawyk? Najsilniej objawia się w trzech pierwszych miesiącach życia dziecka i wtedy jest najlepszy czas na to, aby powoli dziecko odzwyczajać od tego nawyku, który zresztą najczęściej zanika ok. 6 lub 7 miesiąca życia dziecka. Jeżeli tak się nie stanie dziecko może ssać kciuk nawet do 5 roku życia, i w tym okresie ten nawyk nie wpłynie jeszcze negatywnie na stan jego uzębienia trwałego. Jednak powyżej 5 roku życia trzeba będzie podjąć odpowiednie kroki, najlepiej w porozumieniu z pediatrą.
Dziwne nawyki, spokojne reakcje
Nawykowe ruchy rytmiczne u dzieci mogą występować mniej więcej od 9 miesiąca nawet do 2 roku życia. Mogą mieć formę rytmicznego uderzania głową o łóżeczko, kołysania się, wyrywania sobie włosów, zagrywania warg czy pociągania się za uszy. Rodzice często z przerażeniem przyglądają się temu co robi ich niemowlę, i nie bardzo wiedzą w jaki sposób powinni zareagować. W przypadku tego rodzaju zachowań, o ile oczywiście nie występuje zagrożenie uszkodzenia sobie ciała przez dziecko, najlepiej jest je po prostu ignorować i cierpliwie czekać, aż miną. Najgorszą możliwością będzie krzyk, strofowanie dziecka lub próby hamowania takich zachowań. To może jedynie zaostrzyć sytuację i sprawić, że dziecko nie będzie czuło się bezpiecznie. Co ciekawe nawyk uderzania związany jest z poczuciem rytmu u dzieci, który w tym okresie akurat się kształtuje. Obgryzanie paznokci może być spowodowane stresem u dziecka, zbytnią surowością rodziców wobec niego lub np. próbą naśladowania kogoś z rodziny, zwłaszcza jeżeli występuje przed 3 lub 4 rokiem życia. Tutaj również należy spokojnie szukać źródła lęków malucha i delikatnie tłumaczyć dziecku dlaczego nie jest to dobry pomysł. Kurcze nawykowe oraz tiki, które najczęściej występują w postaci chrząkania, kurczenia nosa, mruganie oczami czy wzruszenia ramionami wiązać się będą z poczuciem niepewności u malucha i tą drogą należy szukać rozwiązania tego problemu.
