SPD, czyli zaburzenia przetwarzania sensorycznego dotyczą nie tylko dorosłych, ale także dzieci. Większość z nas, słysząc rozmowę, dźwięki z ulicy czy odgłosy zwierząt interpretuje je prawidłowo, jako mowę, pędzące auto czy śpiew ptaków. U dzieci z zaburzeniami sensorycznymi mózg inaczej odbiera i przetwarza informacje oraz inaczej na nie reaguje. Jak rozpoznawać takie dysfunkcje i czym się one różnią?
Unikanie wrażeń sensorycznych
Ten sposób reakcji dotyczy przede wszystkim dzieci, które odczuwają przebodźcowanie, a więc przytłoczenie wszystkimi impulsami płynącymi ze środowiska. Przyjmowana przez nie postawa nazywana jest obroną sensoryczną, która ma za zadanie ograniczyć doznania i ich wpływ na ciało czy umysł. Taki rodzaj zaburzenia może dotyczyć wszystkich zmysłów – słuchu, węchu, smaku, dotyku i wzroku. Ważną wskazówką może być fakt, iż dzieci z SPD, będące nadmierne pobudzone i aktywne, często mają zdiagnozowaną nadwrażliwość sensoryczną.
Najczęstsze reakcje na bodźce u dzieci z zaburzeniami przetwarzania sensorycznego to:
- dotyk – agresja lub wycofanie się,
- wysokość i ruch – strach, mdłości,
- zatłoczone miejsca – uczucie dyskomfortu,
- zapachy – duża wrażliwość, mdłości
- jedzenie – niechęć do poznawania nowych smaków, mało zróżnicowana dieta.
Poszukiwanie wrażeń sensorycznych
Poszukiwanie wrażeń sensorycznych oraz obniżone umiejętności psycho-ruchowe pojawiają się dzieci z obniżoną reaktywnością na bodźce. Takie maluchy przejawiają ciągłą chęć ruchu i ciągłe poszukiwanie nowych doznań zmysłowych. Właśnie dlatego, bardzo często wykazują nadmierną aktywność ruchową, niestandardowo reagują na ból (lub wcale go nie odczuwają) i nie zauważają innych bodźców dotykowych. Zachowanie takich dzieci niejednokrotnie błędnie interpretowane są jako agresywne, ponieważ maluchy mocno dotykają i chwytają, lubią dynamiczne zabawy, jak szybkie kręcenie i huśtanie, które mimo długiego trwania nie wywołują u nich żadnego dyskomfortu. Podoba im się głośno grająca muzyka, lubią hałaśliwe, ostre dźwięki. Niektóre dzieci mają opóźnioną mowę. Czasem występuje u nich także zdiagnozowana niedowrażliwość sensoryczna.
Zaburzenia rozwoju sensorycznego
Trudności z planowaniem i wykonywaniem ruchów mogą być cenną wskazówką, mówiącą o zaburzeniach rozwoju sensorycznego u dziecka. Takie maluchy gorzej radzą sobie w przedszkolu czy szkole, mają trudności z nauczeniem się podstawowych umiejętności, takich jak pisanie, czytanie, zapinanie guzików czy sznurowanie butów. Nie lubią też aktywnych zabaw, wolą statyczne czynności, takie jak oglądanie bajek czy przeglądanie książek. Fizycznie, ciężko im utrzymać równowagę i wykonywać sekwencje ruchów. Wszystkie dzieci z zaburzeniami sensorycznymi mają problemy emocjonalne, zaburzone relacje społeczne, trudności z nauką, opóźniony rozwój mowy. Często występują i nich także trudności z koncentracją.
