Neurony w dziecięcym mózgu przypominają stertę nieuporządkowanych, poplątanych małych kabelków. To właśnie one odpowiadają za przewodzenie impulsów, które to z kolei determinują wszystkie życiowe funkcje, takie jak chociażby poruszanie ciałem, reakcje na bodźce czy odczuwanie bólu. By dziecko poprawnie się rozwijało, konieczne jest poprawne działanie tych sieci, w czym niebagatelna rolę odgrywa rodzicielska bliskość.
Pierwszy rok życia dziecka
Pierwszy rok życia jest kluczowym czasem w rozwoju dziecięcego mózgu. To właśnie w tym czasie powiększa on swoją objętość niemalże trzykrotnie, a komórki nerwowe rozrastają się w ekspresowym tempie. Co ciekawe – rozrost ten nie następuje linearnie – niektóre obszary mózgu są więc niemal dojrzałe już pod koniec ciąży, zaś inne nabiorą ostatecznego kształtu dopiero w dorosłości. O rozwoju mózgu oraz układu nerwowego maluszka możemy przekonać się w bardzo łatwy sposób – wystarczy obserwować progres w funkcjach emocjonalnych, motorycznych czy emocjonalnych. W pierwszych miesiącach życia mózg powoli zaczyna przyswajać informacje i dzielić je – odróżnia muzykę od hałasu, ciepło od zimna czy smak kwaśny od gorzkiego. W tym czasie, uczymy się także odróżniania tego co przyjemne, od tego co sprawia dyskomfort. Po skończeniu czwartego miesiąca, ciekawość każdego dziecka rośnie i współgra z większą aktywnością fizyczną. Maluch zapamiętuje wtedy wszystko co widzi i co słyszy, a także uczy się myślenia abstrakcyjnego, odkrywając że osoby lub przedmioty, które spostrzega, istnieją, choć w danym momencie ich nie widać. Po ósmym miesiącu dziecko zaczyna uczyć się języka i związków przyczynowo-skutkowych.
Znaczenie bliskości w rozwoju mózgu dziecka
Zdobywanie nowych umiejętności oraz sortowanie informacji są uzależnione od neuronów – ich sprawnej pracy i połączeń pomiędzy nimi. Dziecko po pierwszym roku życia porządkuje już swoje wspomnienia i wzorce! Na to jak one będą wyglądać i się kształtować mamy wpływ my – opiekunowie. Twórcy koncepcji „rodzicielstwa bliskości” opisują to w następujący sposób:
Po przećwiczeniu setek interakcji z cyklu sygnał – odpowiedź (jestem głodna – dostaję jeść, jestem przestraszony – ktoś bierze mnie na ręce) niemowlę ma w głowie obrazy tych scen. W końcu gromadzi mózgowy katalog scen bliskości, które tworzą podstawy doznania własnego „ja” i rozumienia opiekuńczego świata dookoła. Ta biblioteka wzorców skojarzeniowych pomaga niemowlęciu przewidzieć odpowiedź na jego potrzebę – taką jak bycie wziętym na ręce w razie płaczu. Gdy dziecko jest w stanie zobaczyć w głowie oczekiwaną scenę bliskości i gdy to oczekiwanie zostanie odpowiednio spełnione przez wrażliwego opiekuna, u dziecka wzrasta poczucie dobrostanu, który na zawsze wpłynie na jego przyszłe relacje: zdolność do zaufania innym.
Martha i William Sears
Znaczenie otulania w rozwoju dziecka
Bliskość jest przedmiotem wielu badań naukowych. Nic dziwnego, tulenie się, które jest jedną z najważniejszych przejawów bliskości, ma niezwykle ważne znacznie w życiu każdego rozwijającego się człowieka. Na bazie kojącego dotyku tworzy się przywiązanie i miłość dziecka do matki. Dotyk działa antystresowo, powoduje wydzielanie w mózgu hormonu wzrostu GH i endorfin – substancji chemicznych, powodujących przyśpieszenie rozwoju i niwelujących skutki stresu. Dotyk przynosi także korzyści lecznicze – Amerykańscy badacze już dawno zaobserwowali, że dzieci urodzone przedwcześnie, które są często dotykane, szybciej przybierają na wadze i szybciej rosną. Taką wiedzę możemy wykorzystać w rozwoju sensorycznym naszego dziecka, w kolejnych etapach jego rozwoju, wspomagając się terapeutyczną kołderką obciążeniową. Jej nieco cięższy wkład wykonany ze szklanych mikrokuleczek stymuluje receptory znajdujące się w ciele. W efekcie do mózgu dociera informacja o konkretnym położeniu ciała w czasie i przestrzeni, przez co układ nerwowy dziecka zaczyna wyciszać się i pracować na mniejszych obrotach. Co więcej, ciekawa i nietypowa tekstura kocyka , a także „szeleszczące” wypełnienie będą świetnym elementem sensorycznych zabaw, nawet u najmniejszych dzieci.
