Marzeniem większości rodziców jest wychowanie dziecka na szczęśliwego, pewnego siebie, otwartego na świat dorosłego. Chcemy, aby nasze pociechy były pewne swoich mocnych stron i pełne wiary we własne możliwości. W końcu nie od dziś wiemy, że pozytywny stosunek do siebie i innych to cecha ludzi szczęśliwych i odnoszących sukcesy. Budowanie wartości to jednak jedno z trudniejszych rodzicielskich zadań, któremu warto poświęcić chwilę uwagi.
Własna definicja
Na początku należy zastanowić się, czym dla nas w ogóle jest poczucie własnej wartości. Gdyby nie zaglądać do słownika i opisać je własnymi słowami, definicja brzmiałaby mniej więcej w ten sposób:
„Cieszę się, że jestem na świecie, mam tu swoje miejsce i czuję się potrzebny. Czeka mnie własna droga do przejścia i wiele lekcji do nauczenia. Mam własne zadanie i cele. Nie ma drugiej takiej samej osoby jak ja, bo jestem niepowtarzalny. To jednak nie oznacza, że jestem lepszy czy gorszy od innych. Nie wiem wszystkiego, cały czas się uczę, ale robię to najlepiej jak potrafię”.
Do czego to w ogóle nam potrzebne? Bez poczucia ważności i akceptacji nie jesteśmy w stanie w pełni się rozwijać. By dziecko czuło się wartościowe, najpierw musi ujrzeć swoją wartość w oczach swoich najbliższych. Żeby było pewne siebie musi być pewne, że jego najbliżsi są godni zaufania i realizują jego potrzeby.
Proces budowania własnej wartości u dziecka
Aby pokazać dziecku, że jest dla nas ważne i może na nas bezwarunkowo liczyć, należy trzymać się pewnych zasad niezależnie od sytuacji:
1. Odpowiadamy na sygnały, które dziecko nam przekazuje, reagujemy jeśli płacze, cieszy się czy złości. Zaspokajamy jego potrzeby i okazujemy tym samym swoją troskę.
NIE: „Nie płacz, nic się przecież nie stało!”
TAK: „ Rozumiem, że się złościsz, musi ci być bardzo ciężko. Mogę ci jakoś pomóc?”
2. Akceptujemy etap rozwoju, na którym się znajduje. Staramy się jak najlepiej dostosowywać wymagania do jego możliwości, odsuwając na bok swoje oczekiwania.
NIE: „Twoje koleżanki potrafią już liczyć a Ty nie”
TAK: „Kiedyś nauczysz się sprawnie liczyć, jak będziesz chciał, mogę ci pomóc w nauce”
3. Stwarzamy okazje do dokonywania samodzielnych wyborów, podejmowania decyzji i brania pod uwagę zdania dziecka. Towarzyszymy, podpowiadamy, szanując ostatecznie jego odrębność w danej kwestii.
NIE: „ Do łóżka, marsz!”
TAK: „Co masz ochotę zrobić najpierw – wykąpać się czy poczytać bajkę”?
4. Akceptujemy upodobania naszego dziecka, jego indywidualność i emocje.
NIE: „Balet nie jest dla chłopców, zapiszemy cię na inne zajęcia”
TAK: „W przyszłości możesz być kim tylko zechcesz, pamiętaj o tym”
5. Słuchamy uważnie – kiedy poświęcamy się rozmowie z dzieckiem nie oglądamy telewizji, nie piszemy maili, a staramy się zadawać pytania.
NIE: „Nie wiem, spytaj mamy”
TAK: „ Moim zdaniem […], a ty jak uważasz?
6. Doceniamy dziecko za włożony wysiłek i dobre intencje, a nie tylko za rezultaty. W ten sposób maluch nauczy się, że również droga do celu jest warta wysiłku, a nie jedynie cel sam w sobie.
NIE: „Następnym razem wygrasz ten konkurs”
TAK: „Mimo że nie udało ci się wygrać konkursu, to popatrz ilu nowych rzeczy się nauczyłeś!”
7. Stwarzamy okazje, by nasze dziecko mogło poczuć, że odnosi sukcesy.
NIE: „Usiądź, ja to zrobię”
TAK: „Chodź, pomożesz mi w […], razem zrobimy to szybciej”
