Wbrew temu, co widzimy i słyszymy w mediach, depresja nie jest problemem, który dotyczy jedynie dorosłych. Jej objawy mogą pojawić się nawet u kilkulatka, z tą jednak różnicą, że chorobowe obniżenie nastroju jest trudne do zdiagnozowania. Problemem w diagnostyce jest nie tylko odmienny obraz tego zaburzenia, ale przede wszystkim trudność w nazywaniu i sygnalizowaniu emocji i stanów, które towarzyszą dziecku. Maluch raczej nie deklaruje, że „właśnie czuje przygnębienie i smutek”.
Depresja u dziecka – objawy
Emocje, które kumulują się w dziecku objawiają się w różnoraki sposób. Najczęściej są to objawy somatyczne, takie jak biegunki, nudności, bóle brzucha, moczenie się czy kłopoty ze snem. Ulubione do tej pory czynności czy zabawy mogą nagle przestać sprawiać mu radość, częściej jest znudzone, osowiałe czy pozbawione energii. Dziecko depresyjne może także okazywać ciągłe rozdrażnienie, złość czy agresję (w tym autoagresję), co ma swoje odzwierciedlenie w szkole. Trudności w przyswajaniu wiedzy, złe kontakty z innymi dziećmi czy nauczycielami, obniżenie stopni i brak postępów w nauce, to także symptomy dziecięcej depresji.
Wielu rodziców pyta, skąd bierze się depresja u jego dziecka, jeśli w ich życiu nie wydarzyło się nic, co mogłoby do niej doprowadzić? Odpowiedzią jest wówczas jedna z najważniejszych przyczyn tego zaburzenia u najmłodszych – genetyka. Choroba dziadków lub rodziców znacznie zwiększa prawdopodobieństwo pojawienia się objawów depresji u dziecka. Na depresję dziecięcą są również narażone dzieci, które doświadczyły straty – straciły jedno lub oboje rodziców, brata, siostrę czy przyjaciela. W grupie ryzyka depresji znajdują się także dzieci ciepiące na deficyt uwagi, zaburzenia uczenia się, nadruchliwość i zaburzenia zachowania.
Jak zapobiec dziecięcej depresji?
1. Zapewnienie poczucia bezpieczeństwa – fizycznego i emocjonalnego. Poczucie bezpieczeństwa wyklucza zjawiska agresji, emocjonalnej, werbalnej oraz fizycznej. Dom, szkoła oraz środowisko dziecka powinny być miejscem przyjaznym, sprzyjającym rozwojowi, nauce oraz nawiązywaniu głębokich i zdrowych relacji międzyludzkich.
2. Budowanie postawy wiary w siebie – na które składa się umiejętność pozytywnego myślenia, proszenia o pomoc czy samodzielnego rozwiązywania problemów. Rozwijaj w dziecku poczucie przynależności oraz pomóż mu kreować własną tożsamość.
3. Prawidłowe relacje z otoczeniem – bądź przykładem jak powinny wyglądać relacje z rodziną, przyjaciółmi, pracownikami czy np. ekspedientką w sklepie. Pamiętaj, że dzieci przede wszystkim chłoną z codziennych sytuacji, a nie tylko teorii w książkach.
4. Znaczenie wypoczynku – sen i regeneracja są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania mózgu, a co za tym idzie równowagi hormonalnej i emocjonalnej. Bezsenność to także jedna ze składowych depresji, dlatego nie warto jej lekceważyć ani pozwolić na jej rozwinięcie. W przypadku dzieci, świetne rezultaty w zwalczaniu zaburzeń snu wykazuje terapia z użyciem kołdry obciążeniowej (inaczej sensorycznej).
5. Wyznaczanie granic – dzieci najlepiej rozwijają się, kiedy poruszają się w granicach, które są im znane. Ustal pory zabawy, nauki, snu, relaksu, kąpieli i staraj się ich przestrzegać. Choć na początku może to wywołać bunt, to z czasem dziecko zacznie doceniać stan spokoju, także emocjonalnego.
6. Oswajanie emocji i znaczenie pauzy – każdy człowiek potrzebuje przerwy. Ćwicz z dzieckiem techniki relaksacyjne, tłumacz jak powinno wychodzić z trudnych sytuacji i jak powinno radzić sobie z emocjami, takimi jak smutek, żal, złość czy frustracja. Dbaj, aby maluch odpoczywał w ciągu dnia, także pomiędzy zabawami.
7. Umiejętności społeczne – asertywność, wyrażanie i nazywanie emocji, mówienie o potrzebach czy negocjacje są niezwykle ważnym elementem dorosłego życia. Aby je opanować należy od najmłodszych lat wskazywać dziecku sytuacje, które pomogą mu je najpierw zrozumieć, a następnie wdrażać w życie. Wykorzystaj moment, gdy np. maluch nie będzie chciał pójść się kąpać lub oddać zabawki koledze na naukę tych umiejętności.
