Czy kołdra obciążeniowa rzeczywiście pomaga? Każdy przynajmniej raz zadał sobie to pytanie przed jej zakupem.
Autorytet w dziedzinie diagnostyki i terapii integracji sensorycznej, Zbigniew Przyrowski*, w opracowaniu „ADHD czy Zaburzenia Integracji Sensorycznej” tłumaczy, dlaczego obciążenie odgrywa ogromną rolę w terapii integracji sensorycznej:
– U dzieci z nadruchliwością̨ /Zaburzeniami Integracji Sensorycznej lub ADHD i Zaburzeniami Integracji Sensorycznej/ zauważono niski poziom serotoniny skojarzony z dużą̨ hiperaktywnością /Gainetdinov i inni 1999/. Głęboki ucisk może stymulować́ wzrost poziomu serotoniny jak również̇ innych neurotransmiterów powodując naturalne wyciszenie ośrodkowego układu nerwowego /VandenBerg 2001/.
Wśród kilki ćwiczeń, które przez ucisk na mięśnie pozytywnie oddziałują na organizm, Przyrowski wymienia rolowanie, czyli owijanie dziecka (jak naleśnik) w sprężystą matę lub materac. Jak podkreśla terapeuta, ważne, by dziecko było dość mocno ściśnięte i odczuwało wyraźny ucisk na mięśnie oraz stawy. W ten sposób aktywizowana jest serotonina.
Dla kogo jest kołdra sensoryczna?
Obciążenie, m.in. w postaci ciężkiej kołdry, jest pomocne w terapii zaburzeń integracji sensorycznej oraz zaburzeń rozwoju psychoruchowego, a także w terapii osób cierpiących na choroby neurodegeneracyjne. Poza tym kołdry obciążeniowe doskonale łagodzą ból, obniżają poziom lęku, poprawiają samopoczucie osób chorujących na nerwicę lub depresję.
Oto pełna lista schorzeń, w których może pomóc kołdra obciążeniowa.
Pamiętajmy – Kołdra obciążeniowa jest stosowana w terapii wymienionych wcześniej schorzeń, jednak nie powinna być stosowana zamiast całego programu terapii, lecz jako jeden z jej elementów.
Przeciwwskazania do stosowania kołdry obciążeniowej
W każdym przypadku, warto skonsultować ze specjalistą zamiar kupna kołdry obciążeniowej. Szczególnie istotne jest to w przypadku osób cierpiących na:
- obniżone napięcie mięśniowe,
- schorzenia kardiologiczne,
- zaburzenia krążenia,
- zaburzenia układu oddechowego,
- nadciśnienie,
- padaczkę,
- niektóre choroby skórne.
Wymienione schorzenia mogą być przeciwskazaniem do stosowania kołdry obciążeniowej.
Pomoc terapeuty w doborze kołdry obciążeniowej
Konsultacje z terapeutą pozwalają wyeliminować ryzyko użycia kołdry sensorycznej w razie istniejących przeciwwskazań. To jednak nie jedyna pomoc, którą uzyskamy u specjalisty.
Terapeuta, na podstawie przeprowadzonego wywiadu i pracy z pacjentem stwierdza, czy i w jakim stopniu kołdra obciążeniowa spełni swoje zadanie.
Pomimo standardów funkcjonujących w doborze rozmiarów i wagi kołdry (przyjmuje się, że kołdra obciążeniowa powinna stanowić ok. 10% wagi ciała), terapeuta może zalecić inne obciążenie (mniejsze lub większe w zależności od przypadku – np. wieku pacjenta, wrażliwości na bodźce, etc.).
Bardzo istotna jest też pomoc w ustaleniu listy ćwiczeń, które można wykonywać z kołdrą (znakomita większość terapeutów dużo wyżej ceni sobie ćwiczenia z kołdrą obciążeniową niż jej wykorzystanie statyczne).
Jak bezpiecznie stosować kołdrę obciążeniową?
Należy pamiętać, by kołdrę obciążeniową stosować tylko wówczas, gdy dziecko / podopieczny zgadza się na to (nie protestuje). Upewniajmy się codziennie. Dlaczego? Ponieważ każdy dzień niesie ze sobą inny ładunek energii, emocji i wrażliwości. Jednego dnia kołdra może być „zbyt ciężka”, by dziecko chciało się nią okryć, innym razem – będzie idealnym schronem, ulubioną kołderką, która w jednej chwili odsunie niepokój, stres i ból.
Kołdra sensoryczna nie powinna krępować ruchów. Dziecko powinno w każdej chwili móc się odkryć. Poza tym, bardzo ważne jest, by nie przykrywać szyi oraz głowy. To mogłoby utrudnić oddychanie.
Nie należy wykorzystywać kołdry obciążeniowej po kimś. Aby takie działanie miało terapeutyczny sens, osoba ta musiałaby mieć ten sam wzrost, wagę oraz te same schorzenia i wrażliwość.
Zaleca się stosowanie kołdry na ok. 20 minut przed zaśnięciem. Po tym czasie kołdrę można zamienić na tradycyjne okrycie – chyba, że terapeuta wskaże inny tryb postępowania.
Nagroda za przestrzeganie zaleceń
Przestrzeganie zaleceń terapeuty i producenta w stosowaniu kołdry sensorycznej owocuje poprawą zdrowia m.in. w obszarze:
- komunikacji werbalnej i niewerbalnej (w tym kontaktu wzrokowego),
- koncentracji uwagi,
- zmniejszenia nadpobudliwości,
- odprężenia.
Skutki działania kołdry sensorycznej są w dużej mierze zależne od rodzaju schorzenia, w związku z którym została ona użyta.
Przytoczmy wyniki badań przeprowadzonych na grupie dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej i zaburzeniami snu przez Coventry Children and Young Peoples OT.
46% rodziców zauważyło poprawę w szybkości zasypiania,
29% rodziców stwierdziło ograniczenie chodzenia w nocy,
8% rodziców przyznało, że ich dziecko śpi dłużej,
4% rodziców zgłosiło ograniczenie spania dziecka z nimi,
13% nie zauważyło jakiejkolwiek poprawy.
* Zbigniew Przyrowski – psycholog kliniczny Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, terapeuta i diagnosta integracji sensorycznej, nauczyciel /instruktor/ terapii integracji sensorycznej, autor wielu publikacji w tym książki „Integracja Sensoryczna”, twórca kilku metod diagnostycznych, prekursor metody integracji sensorycznej w Polsce, redaktor naczelny pierwszego w Polsce pisma o integracji sensorycznej, przez wiele lat wykładowca na studiach podyplomowych.
