Integracja sensoryczna polega na wykształceniu przez układ nerwowy zdolności do interpretacji i organizacji informacji odbieranych przez zmysły, a także do reakcji na te bodźce w adekwatny sposób. Pierwsze doświadczenia sensoryczne dziecko odbiera już w okresie płodowym. Dlatego tak ważne jest głaskanie, bujanie i mówienie do brzucha w trakcie ciąży. Od etapu niemowlęctwa do mniej więcej siódmego roku życia dziecko powinno swobodnie eksplorować otoczenie i móc odbierać różnorodne bodźce wszelkimi dostępnymi zmysłami. Ten okres jest kluczowy dla prawidłowego rozwoju dziecka. Poniżej prezentujemy domowe zabawy wspierające integrację sensoryczną dziecka.
Ścieżka sensoryczna
Świetną zabawą rozwijającą zmysł dotyku będzie ścieżka wyłożona materiałami o różnych właściwościach. Na podłodze układamy różne tkaniny, karton, taflę styropianu, kolorowe gazety, kawałek gumy, można tez zastosować tacki wypełnione ryżem, piaskiem i innymi elementami o różnej sypkości. Dziecko rozpoczyna spacer po różnorodnych powierzchniach wyczuwając różnice małymi stópkami. Zgromadzone na jego drodze przedmioty oddziałują także na zmysły wzroku i słuchu dziecka, ponieważ chodzenie po nich powoduje odmienne dźwięki.
Wanna z pianą i skarbami
Pamiętacie, jak za dziecka lubiliście siedzieć w wannie wręcz do rozmoknięcia, a z każdej strony otaczała Was miękka piana? Mydlana piana daje się łatwo formować w rączkach, można z niej też wykonać brodę i wąsy. Za to pod gęstą pianą można ukryć wiele skarbów, które dziecko będzie chciało odszukać. Wystarczą kolorowe nakrętki, piłeczki albo figurki z jakiejś gry. Muszą one zanurkować w pienistej wodzie, a dziecko wyszukuje je dotykiem, a następnie wyławia. W tym celu może używać dłoni i stóp, może także posłużyć się sitkiem lub innym naczyniem.
Polowanie na mydlane bańki
Kolejna zabawa również zakłada użycie mydła, ale tym razem na celownik bierzemy bańki, a zabawa jest aktywniejsza. Puszczanie mydlanych baniek jest już samo w sobie wesołe i wciągające. Natomiast polowanie na nie, może być dla dziecka prawdziwą frajdą. Łapanie wypuszczanych przez dorosłego baniek zawiera w sobie aktywność fizyczną, ale nie na tym koniec. Dziecko przecież ćwiczy w ten sposób refleks i spostrzegawczość. Gonienie za bańkami to także dobre ćwiczenie równowagi, jak również uczenie się położenia własnego ciała w przestrzeni.
Malujące rączki i nóżki
Nawet dzieci, które niezbyt lubią malować czy rysować, będą zachwycone tą zabawą. Dzieci lubią się upaprać; często wolą pozostać brudne, niż dać się wyszorować do czysta i czasem warto dać im tą przyjemność. Potrzebna będzie duża kartka, najlepiej ogromna oraz łatwo zmywalne farbki. Odbijanie znanych kształtów dłoni i stóp wywoła uśmiech na twarzy dziecka, może ono też do woli rozmazywać i chlapać farbkami. Płynna, chłodna farba pobudza zmysł dotyku, a mnogość kolorów i kształtów wywiera odpowiedni wpływ na oczy i zmysł wzroku.
W świecie aromatów
Musisz zaopatrzyć się w kilka pudełek lub słoiczków. Najlepiej, żeby nie były przezroczyste, ale takie tez się nadadzą. W słoikach umieść osobno różne produkty o na tyle silnym zapachu, by je bez trudu wyczuć. Mogą to być produkty z kuchni: kakao, kawa, skórka pomarańczy, różne przyprawy, jak cynamon, bazylia czy mięta. Zmysł powonienia pracuje na całego, a nasze dziecko uczy się rozpoznawać zapachy oraz dzielić je na przyjemne i nieprzyjemne; na znane i nowe, na silniejsze i słabsze; na gorzkie i słodkie.
Obrazki w proszku
Twórz z dzieckiem niepowtarzalne dzieła sztuki, a gdy jedno Wam się znudzi, bez trudu stworzycie kolejne. Na dużej tacce, stole lub stolnicy rozsypcie sól, piasek lub kaszę. Jeżeli proszek będzie jasnej barwy, lepszy efekt osiągniecie stosując ciemniejsze podłoże. Gdy powierzchnię zakryje cienka warstwa soli czy piasku, wystarczy zaangażować paluszki, które płynnymi ruchami będą malowały pejzaże, podobne ludzkim twarze oraz wszelkiego rodzaju abstrakcje, figury geometryczne, kwiaty oraz inne elementy, jakie tylko będziecie w stanie wymyśleć.
Pudło artefaktów
Może to być zwykłe wiadro, plastikowe pudełko na zabawki, a nawet dość mocny i szczelny worek. Do środka takiego pojemnika możecie wsypać groch, fasolę, kasztany, piasek lub inny wypełniacz, który macie pod ręką w odpowiedniej ilości. Wśród materiału wypełniającego pojemnik ukryj kolorowe drewniane klocki, resoraki, dinozaury lub inne atrakcyjne dla dziecka przedmioty. Rączki dziecka będą przegrzebywały pudełko z piaskiem w poszukiwaniu artefaktów, a każdy odnaleziony w ten sposób przedmiot to mały sukces budujący pewność siebie u dziecka.
Mały szef kuchni
Dzieci niechętnie wykonują polecenia, ale z ogromną radością pomagają nam, gdy je o to poprosimy. Dzieci czują się wtedy angażowane w czynności dorosłych i mają z tego dużą satysfakcję. Na gotowanie składa się wiele operacji, które dzieci lubią: mieszanie, ugniatanie, przesypywanie i przelewanie, wybór odpowiednich naczyń, a na koniec ozdabianie gotowych ciast i potraw. Dziecko biorące udział w przygotowywaniu posiłków jest chętne do próbowania nowych dań i składników. Angażowane są praktycznie wszystkie zmysły i mało które dziecko odmówi sobie takiej przyjemności.
Makaronowa biżuteria
Makaron znajduje bogate zastosowanie nie tylko w kuchni. Różnorodność kształtów (świderki, muszelki, długie nitki spaghetti, a nawet literki) przyciąga wzrok i pozwala na wykonanie ciekawych przedmiotów, jak na przykład biżuteria. Młodsze dzieci będą zadowolone mogąc przesypywać makaron z kubka do kubka i układając makaronową mozaikę. Nieco starsze dzieci mogą nawlekać makaroniki na nitkę i tworzyć w ten sposób ładne ozdoby, a nawet piękny naszyjnik dla mamy. Łańcuchy z makaronu mogą posłużyć do przystrojenia choinki lub świątecznych dekoracji.
Co jeszcze?
Poza naszymi propozycjami znajdziecie w internecie całe mnóstwo innych zabaw sensorycznych. Wiele z nich to drobne modyfikacje opisanych przez nas pomysłów, ale trafić można też na zupełnie odlotowe pomysły. Warto wybierać takie zabawy, które angażują więcej niż jeden zmysł dziecka oraz te wypełnione kolorami, zapachami, bądź odmienną fakturą, odczuwaną poprzez dotyk. Tak samo zwykłe maty i zabawki sensoryczne znajdą wiele nowych i ciekawych zastosowań, o ile popuścimy wodze naszej fantazji.
