Stosowanie kołder obciążeniowych rozluźnia, relaksuje, wycisza. Często jest zalecane przy trudnościach z zaśnięciem oraz zaburzeniach snu, jak również w przypadku występowania zespołów lękowych czy depresji. Używają ich zarówno dorośli, jak i dzieci. Kołdry obciążeniowe dostępne są w różnych przedziałach wagowych, dzięki czemu każdy znajdzie odpowiednią wersje dla siebie i swoich preferencji. Jednakże kołdra ta, zwana także kołdrą terapeutyczną, nie powinna zastępować samej terapii, a być jej uzupełnieniem. Przekonajmy się, kiedy warto sięgnąć po kołdrę z obciążeniem, a kiedy lepiej skonsultować jej użycie z terapeutą lub lekarzem.
Jak działa kołdra obciążeniowa
Działanie kołdry obciążeniowej opiera się na generowaniu dodatkowego ciężaru, który stanowi w pewnym sensie zamiennik technik terapeutycznych stymulujących propriocepcję. Kołdra zazwyczaj jest jednym z wielu elementów składowych terapii i jest stosowana przy zaburzeniach integracji sensorycznej. Efektem jest poprawa nastroju i koncentracji oraz wyciszenie układu nerwowego. Nacisk ciężaru kołdry powoduje zmniejszenie pobudliwości układu autonomicznego, co pomaga zredukować lęki.
Ponadto kołdry obciążeniowe zalecane są dla osób z zespołem Aspergera i autyzmem oraz dla dzieci z ADHD. Ciężar zmniejsza nadaktywność dziecka i pomaga mu wyciszyć ciało i umysł, gdy ma trudności z zaśnięciem. Kołdra sensoryczna stymuluje czucie głębokie, redukuje napięcie i wpływa na dobry sen. Stosowanie kołdry obciążeniowej zaleca się także u osób zdrowych, które chcą poprawić jakość swojego snu, pomóc sobie w zasypianiu i przesypianiu nocy oraz w wyciszeniu się. Warunkiem powodzenia jest odpowiedni dobór wagi kołdry oraz przygotowanie ciała do dodatkowego ciężaru.
Start i adaptacja – od czego zacząć i jak się przyzwyczaić?
Odpowiednio dobrana kołdra sensoryczna powinna ważyć około 10% wagi ciała użytkownika. Są jednak osoby bardziej lub mniej wrażliwe, a decydującym o stopniu wrażliwości czynnikiem może być wiek, płeć, budowa ciała, styl życia, stan ducha itp. W związku z tym w niektórych wypadkach konieczną może okazać się zamiana kołdry na lżejszy (lub cięższy) model. Szczególnie w przypadku młodszych dzieci zaleca się wybór kołdry nieco lżejszej. Kluczowe znaczenie ma też to, jak szybko się rozpędzimy ze stosowaniem naszej kołdry.
Organizmowi należy dać czas na przyzwyczajenie się do wagi kołdry. Jej nacisk powinien być odczuwany jako coś przyjemnego, dlatego trzeba zwracać uwagę na to, jak my lub nasze dziecko czuje sią pod kołdrą. Na początku można ją stosować 15 minut dziennie np. podczas popołudniowej drzemki. Z czasem okres jej użycia należy wydłużać do godziny lub dwóch albo zakrywać nią dziecko tylko do snu. Jeżeli odczucia pozostają pozytywne, kołdrę można zacząć stosować całą noc. Co jakiś czas kołdrę można odstawić na kilka dni, aby jej działanie było lepiej odczuwalne, gdy ponownie sięgniemy po nią.
Przeciwwskazania – kiedy nie sięgać po kołdrę z obciążeniem?
Z uwagi na ciężar nie zaleca się stosowania kołdry obciążeniowej u dzieci poniżej drugiego roku życia. Przyczyną jest ryzyko uduszenia podczas snu; dziecko może nie być w stanie samodzielnie odkryć się. Kiedy mowa o najmłodszych, warto skonsultować użycie kołdry z pediatrą lub terapeutą integracji sensorycznej, jeśli takowy jest zaangażowany w opiekę zdrowotną dziecka. Prócz wieku niewskazane jest stosowanie obciążonej kołdry u osób (również dzieci) z klaustrofobią. Dodatkowy ciężar mógłby spotęgować objawy lękowe, co jest przeciwieństwem celów, dla jakich stosuje się obciążenie.
Również cukrzyca 2 stopnia oraz niektóre choroby kardiologiczne (problemy z sercem lub ciśnieniem krwi) mogą być przeszkodą dla użycia kołdry z obciążeniem. Kolejna grupa schorzeń, przy których kołdra jest niewskazana to te związane z układem oddechowym. Osoby cierpiące na astmę lub bezdech senny powinny skonsultować z lekarzem lub terapeutą użycie kołdry przed jej zakupem. Także osoby zmagające się z łamliwością lub zrzeszotnieniem (osteoporozą) kości mogą odczuwać ciężar kołdry w sposób niekorzystny dla nich.
Alternatywy – co mogę użyć w zamian?
Kołdra obciążeniowa nie musi być stosowana ani nocą ani do snu. Swojemu dziecku możesz organizować krótkie sesje w ciągu dnia, służące bieżącemu wyciszeniu, odprężeniu i uspokojeniu. Kołdrą możesz zakrywać jedynie nogi i kolana dziecka przy posiłku albo przy nauce. Możecie też wykorzystać ją do zabawy np. w naleśnika (owijanie dziecka kołdrą na kształt naleśnika, uzupełnione ewentualnie lekkim dociskiem przy pomocy np. piłki lub poduszki) albo czołganie się (wczołgiwanie się dziecka z dywanu na kołdrę; może mu także towarzyszyć lekkie, równomierne dociskanie przez rodzica).
Dobrą alternatywą za dnia będzie kołnierz obciążeniowy. Stanowi on idealne uzupełnienie terapii zaburzeń SI i jest dobrym sposobem na odprężenie się i zrelaksowanie poprzez stały nacisk, jaki wywiera na mięśnie. Kolejną pomocą może być kamizelka sensoryczna dedykowana dla dzieci i młodzieży. Ułatwia ona dziecku wyzbycie się nadmiaru energii i – podobnie do kołnierza – wspiera stymulację receptorów czucia głębokiego. Odpowiednio dopasowana kamizelka nie krępuje ruchów i może być noszona podczas większości codziennych aktywności.
Integracja sensoryczna poprzez ruch
Pomysłów i propozycji jest wiele, a Internet oferuje nam szeroki wachlarz koncepcji. Należy jednak pamiętać o podstawowym założeniu, jakim jest wyciszenie i stabilizacja poprzez integrację sensoryczną. Bodźcowanie podczas snu ma charakter bierny; jest dobre ale niewystarczające. Dostarczanie dziecku bodźców w sposób aktywny za dnia, jest o tyle ważne, że podlega ono czynnej stymulacji. Różne formy ruchu i ćwiczeń połączone z produktami obciążeniowymi wykazują zdecydowanie lepsze działanie niż izolowane impulsy odbierane w bezruchu.
